امکان ابطال معامله صوری پدر با خواهر بعد از فوت او

_{^{پاسخ – آیا می شود اموال انتقال داده شده توسط پدر به خواهر را با ابطال معامله صوری پس گرفت ؟}}

• معامله صوری بر دو نوع است ؛

1- نوع اول آن دسته از معاملات صوری ست که در آن طرفین یا یکی از آنها قصد واقعی برای انعقاد عقد نداشته اند و وقوع معامله ظاهری ست.

2- در حالت دوم افراد سعی میکنند ماهیت واقعی عمل خود را پنهان کنند. یعنی ماهیت حقوقی دیگری را به جای ماهیت واقعی عمل خود معرفی میکنند. به طور مثال زیاد رخ می دهد که افراد مبایعه نامه ای تنظیم می کنند و اموال خود را به نزدیکان خود انتقال می دهند اما همبستگی عوضین را از بین می برند و بیعی بدون پرداخت ثمن انجام می دهند که آنچه در عالم واقع رخ داده است بیع نبوده بلکه هبه بوده است.

• احراز قصد اصلی طرفین توسط دادگاه انجام می پذیرد و احکام و شرایط قصد واقعی افراد را دخیل در حکم می کنند؛ به طور مثال پس از اینکه برای دادگاه محرز شد که قصد واقعی طرفین هبه بوده نه بیع ، آثار عقد هبه مثل قابل رجوع بودن ، جایز بودن و … را به آن ترتیب می دهد.
• معامله نوع دوم باطل نیست. درواقع با اثبات چنین موضوعی، دادگاه ماهیت واقعی عمل انجام شده را اعلام میکند و احکام آن را جاری میداند. در مثال فوق، روابط طرفین تابع هبه خواهد بود نه بیع؛ مثلا هبه معمولا قابل رجوع است در حالیکه رجوع در بیع پیش‌بینی نشده است.
• اگر ظاهر امر دلالت بر این داشته باشد که معامله ای رخ داده است ، شخصی که مدعی صوری بودن آن است باید آن را در دادگاه ثابت کند. چرا که اصل بر صحت معاملات است (اصالة الصحة) مگر اینکه خلاف آن اثبات شود. 

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص ابطال معامله صوری پدر با خواهر}}

♦  معامله صوری به دلیل اینکه فاقد شرایط اساسی صحت می باشد از اساس باطل است و هیچ گونه تعهداتی را بر طرفین ایجاد نمی کند و شروطی هم که ذیل عقد توافق می شود نیز به تبعیت از عقد باطل و بلااثر خواهند بود؛(ماده ۲۴۶ قانون مدنی) 
پس طرح دعوا با دادخواستی مبنی بر بطلان معامله صوری به دلیل عدم وجود شرایط اساسی صحت قابل استماع در دادگاه صالح خواهد بود. 

♦  همواره امکان ابطال هر نوع سندی چه عادی و چه رسمی توسط اشخاص مدعی وجود خواهد داشت اما اینکه ادله و بینه آنها برای حرف خود چه باشد روند اصدار حکم دادگاه را مشخص خواهد کرد.

♦   در فرض سوال شما به عنوان مدعی باید صوری بودن معامله را ثابت کند. حال اگر قصد اصلی شما انعقاد عقدی باشد و صرفا ماهیت عمل را متفاوت انجام دهید مثل همان مثال فوق ، این عقد صحیح و بلا اشکال خواهد بود. 

_{^{مستندات قانونی - ابطال معامله صوری}}

ماده 190 قانون مدنی 

براي صحّت هر معامله شرايط ذيل اساسي است. 

1)قصد طرفين و رضاي آنها 
2)اهليت طرفين 
3) موضوع معين كه مورد معامله باشد 
4)مشروعيت جهة معامله 

ماده 217 قانون مدنی 

در معامله لازم نيست كه جهت آن تصريح شود ولي اگر تصريح شده باشد بايد مشروع باشد و الّا معامله باطل است. 
ماده 218 قانون مدنی 

هرگاه معلوم شود كه معامله با قصد فرار از دين بطور صوري انجام شده آن معامله باطل است.
ماده 218 مكرر قانون مدنی 

هرگاه طلبكار به دادگاه دادخواست داده دلائل اقامه نمايد كه مديون براي فرار از دين قصد فروش اموال خود را دارد، دادگاه مي تواند قرار توقيف اموال وي را به ميزان بدهي او صادر نمايد كه در اين صورت بدون اجازه دادگاه حق فروش اموال را نخواهد داشت.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما