ارزش و اعتبار سند عادی بخشش سهم ارث

_{^{پاسخ – آیا سند عادی بخشش سهم ارث معتبر است ؟}}

• هبه در لغت به‌ معنای بخشش، انعام، هدیه و صدقه است. هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خودش را به یک فرد دیگری می بخشد .کسی که مال را میبخشد را واهب و کسی که مال به او بخشیده می شود را متهب می گویند.
• واهب باید عاقل، بالغ و رشید باشد. همچنین کسی که مالی را به دیگری می بخشد باید اهلیت تصرف در آن مال را داشته باشد.
• عقد هبه عقدی است عینی؛ یعنی برای تحقق هبه نه تنها به اراده ی دو سوی عقد احتیاج است، بلکه لازم است که موضوع هبه به قبض متهب نیز داده شود. برای همین، لازم است موضوع هبه قابلیت قبض داشته باشد. 
• قبض مال در هبه عرفی می باشد. عرفی بودن مسئله قبض سبب می شود که در زمان ها و مکان های مختلف معیارهای متفاوتی از قبض اموال مختلف ارائه گردد. استیلا بر اموال و تسلط مادی، تنظیم سند رسمی، در اختیار بودن مال همچون اخذ کلید ملک همه از مصادیق قبض می باشند.
• بر اساس ماده 795 قانون مدنی هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال را مجانا به کس دیگری تملیک می کند. تملیک کننده واهب، طرف دیگر را متهب و مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند. با توجه به اطلاق این ماده در واژه مال، هر مالی اعم از عین یا دین می تواند موضوع قرارداد هبه قرار گیرد. 
• هبه عقدی است جایز و واهب هر زمان که بخواهد امکان رجوع از هبه وجود دارد و مالی که بخشیده است را پس بگیرد.
• با این حال مواردی وجود دارد که هبه را غیرقابل رجوع می گرداند. هبه غیرقابل رجوع به دو گروه تقسیم می گردد:

_{^{موارد غیر قابل رجوع بودن هبه}}

_{^{1- هبه ای که از آغاز بر واهب لازم است و در آن حق رجوع وجود ندارد}}

در صورتی که متهب، پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد. بدین ترتیب، خویشاوندی تاهمین درجه مانع از رجوع است.لازم به ذکر است هبه به زوج یا زوجه قابل رجوع می باشد.
هبه معوضی که عوض داده شده باشد : عوض در هبه ممکن است خارج از عقد هبه مورد توافق قرار گرفته باشد. بدین گونه که متهب اعلام کند تمایل دارد در برابر مالی که به متهب تملیک نموده، برمبنای هبه سابق متهب مالی را به او بدهد و این امر مورد قبول متهب واقع شود. در صورتی هم که عوض به صورت شرط بوده و شرط به جهتی باطل باشد، یا آن که مصداق شرط فعل بوده و متهب به شرط عمل نکند، واهب می تواند از هبه رجوع کند؛ زیرا هبه معوض در صورت بطلان شرط یا عدم انجام موضوع شرط عوض، در حکم هبه غیرمعوض می باشد. از این رو تا زمانی که عوض داده نشده، حق رجوع برای واهب باقی است.
صدقه : صدقه هبه ای است که به قصد تقرب به خدا واقع شده و حق رجوع برای واهب وجود ندارد.
هبه دین به مدیون : بخشش طلب به مدیون موجب مالکیت ما فی الذمه گردیده و موجب سقوط دین می گردد. به همین خاطر بخشش طلب به مدیون نیز غیرقابل رجوع است.

_{^{2- هبه ای که قابل رجوع است اما وقوع عواملی حق رجوع واهب را ساقط می کند}}

هبه ای که موهوبه از مالکیت متهب خارج شده باشد : خروج از ملکیت ممکن است قهری باشد یا ارادی. همچنین تفاوتی نمی کند انتقال به دیگران بطور قطعی انجام شود یا شرطی و در آن خیار فسخ ازآن متهب باشد یا انتقال گیرنده.
در صورتی که موهوبه متعلق حق غیر قرار گیرد : این امر ممکن است قهرا رخ دهد، مانند ورشکستگی متهب یا بازداشت مال توسط مقامات صالح، یا آنکه متهب آن را به رهن دهد.
فوت واهب یا متهب
در صورتی که در موهوبه تغییری حاصل شود : تغییر باید عرفا تغییر محسوب گردد و مقصود تغییری است که صورت عرفیی عین را دگرگون سازد هرچند ماهیت آن را تغییر ندهد. برای مثال ساخت طلا از شمش تغییر محسوب می گردد. 

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسش شما در رابطه با ارزش و اعتبار سند عادی بخشش سهم ارث باید گفت در صورتی که صحت و اصالت سند عادی محرز گردد، سند عادی نیز قابل استناد می باشد.به عبارت دیگر، سند عادی در حدود خود قابلیت استناد دارد و اعتبار یک سند را به عنوان دلیل اثبات دعوا دارد.

_{^{مستندات قانونی در خصوص اعتبار بخشش سهم ارث}}

ماده ۷۹۵ قانون مدنی
هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک‌ کننده واهب طرف دیگر را متهب، مالی را‌که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.
ماده ۷۹۶ قانون مدنی
واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.
ماده ۷۹۷ قانون مدنی
واهب باید مالک مالی باشد که هبه می‌کند.
ماده ۷۹۸ قانون مدنی
هبه واقع نمیشود مگر با قبول و قبض متهب اعم از اینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ‌ندارد.
ماده ۷۹۹ قانون مدنی
در هبه به صغیر یا مجنون یا سفیه قبض ولی معتبر است.
ماده ۸۰۰ قانون مدنی
در صورتی که عین موهوبه در ید متهب باشد محتاج به قبض نیست.
ماده ۸۰۱ قانون مدنی
هبه ممکن است معوض باشد و بنابراین واهب میتواند شرط کند که متهب مالی را به او هبه کند یا عمل مشروعی را مجاناً بجا آورد.
ماده ۸۰۲ قانون مدنی
اگر قبل از قبض واهب یا متهب فوت کند هبه باطل میشود.
ماده ۸۰۳ قانون مدنی
بعد از قبض نیز واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند مگر در موارد ذیل:
۱.در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.
۲. در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.
۳. در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه برهن داده شود.
۴. در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود. 
ماده ۸۰۴ قانون مدنی
در صورت رجوع واهب نماآت عین موهوبه اگر متصل باشد مال واهب و اگر منفصل باشد مال متهب خواهد بود.
ماده ۸۰۵ قانون مدنی
بعد از فوت واهب یا متهب رجوع ممکن نیست.
ماده ۸۰۶ قانون مدنی
هر گاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.
ماده ۸۰۷ قانون مدنی
اگر کسی مالی را به عنوان صدقه به دیگری بدهد حق رجوع ندارد.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی