امکان شکایت کیفری جعل بعد از ده سال

_{^{آیا می شود بعد از ده سال بابت جعل سند شکایت کرد ؟}}

• مرور زمان در اصطلاح حقوقی به این معناست که با گذشت مدتی مضبوط از آخرین اقدام تعقیبی یا اجرای حکم، دیگر پرونده قابل طرح و اقامه دعوا در دادگاه نخواهد بود و سرانجام اجرای حکم منتفی خواهد بود. در اینجا اصطلاحا می گویند که جرم مشمول مرور زمان شده است.
• قانون مجازات اسلامی احکام مربوط به مرور زمان را در خلال مواد ۱۰۵ تا ۱۱۳ بیان کرده است این مواد به تشریح قواعد سه نوع مرور زمان اختصاص یافته است : مرور زمان شکایت - مرور زمان تعقیب - مرور زمان اجرای حکم.
• مرور زمان تعقیب : عبارت است از سپری شدن مدتی از تاریخ ارتکاب جرم که دعوی عمومی ساقط گردیده و دیگر نمی توان متهم را تحت تعقیب قرار داد مرور زمان تعقیب مبدا آن از آخرین اقدام تعقیبی و تحقیقی مثل احضار یا تفهیم اتهام و غیره آغاز می شود بر اساس ماده ۱۰۵ با انقضای مواعد مقرر افزون بر اینکه تعقیب جرم موقوف می ماند اگر چنانچه تعقیب شروع شده باشد لیکن از تاریخ آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی به صدور حکم قطعی منتهی نشده باشد بار دیگر مشمول مرور زمان قرار می گیرد.
• مرور زمان شکایت (که مرتبط با بحث ما نیز می باشد) : بر اساس ماده 106 قانون مجازات اسلامی، اگر شاکی ظرف مدت یکسال از زمان وقوع جرم  به مرجع صالح شکایت نکند حق شکایت خود را از دست می دهد مبدا مرور زمان شکایت یا تاریخ اطلاع از وقوع جرم است یا تاریخ رفع مانع.
• اما نکته بسیار مهم در این ماده این است که مرور زمان شکایت تنها در حیطه جرایم تعزیری قابل گذشت مصداق دارد یعنی جرایمی که تعقیب کیفری موکول به شکایت مجنی علیه است بنابراین حق شکایت از وقوع جرایم موجب قصاص دیه و جرایم تعزیری غیر قابل گذشت در گذر زمان ساقط نمی شوند. ماده 104 جرایم قابل گذشت را احصا کرده است و موارد دیگر را شامل نمی شود. پس جرم جعل و تزویر در زمره جرایم قابل گذشت نیست و مرور زمان شکایت ندارد.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص امکان طرح شکایت جعل بعد از 10 سال}}

♦  پاسخ به سوال شما مثبت است با اینکه ده سال از وقوع جرم گذشته است اما چون هیچ اقدام تعقیبی و تامینی یا اقامه دعوایی صورت نگرفته است و هنوز در مرحله قبل از شروع به رسیدگی هستید پس مشمول مرور زمان نشده است.

♦  اگر اقدام تامینی و تعقیبی انجام داده بودید مثلا ثبت یک شکواییه و پس از آن تعقیب منجر به صدور حکم نمی گردید مشمول مواعد مرور زمان تعقیب موضوع ماده 105 میشد .چرا که مرور زمان شکایت فقط در جرایم قابل گذشت مدت یکساله دارد و در جرایم غیر قابل گذشت مانند جعل بدون مرور زمان است.

♦  اما مضاف بر این قانونگذار برخی از جرایم را در هیچ حالتی مشمول هیچ نوع مرور زمان ندانسته است که در ماده 109 بیان شده است و علت هم اهمیت و شدت جرایم یاد شده است که در هر موقعی حتی سالها از آخرین تعقیب یا آخرین اجرای حکم گذشته باشد بازهم می توان پرونده را به جریان انداخت یکی از آن موارد جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی است و جرم جعل و تزویر نیز در فصل مربوط به جرایم علیه امنیت می باشد.

_{^{مستندات قانونی - شکایت جعل بعد از 10 سال}}

ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی

مرور زمان، در صورتی تعقیب جرایم موجب تعزیر را موقوف می‌ کند که از تاریخ وقوع جرم تا انقضای مواعد زیر تعقیب نشده یا از تاریخ آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی تا انقضای این مواعد به صدور حکم قطعی منتهی نگردیده باشد:

الف - جرایم تعزیری درجه یک تا سه با انقضای پانزده سال
ب - جرایم تعزیری درجه چهار با انقضای ده‌ سال
پ - جرایم تعزیری درجه پنج با انقضای هفت سال
ت - جرایم تعزیری درجه شش با انقضای پنج سال
ث - جرایم تعزیری درجه هفت و هشت با انقضای سه‌ سال
تبصره ۱- اقدام تعقیبی یا تحقیقی، اقدامی ‌است که مقامات قضایی در اجرای یک وظیفه قانونی از قبیل احضار، جلب، بازجویی، استماع اظهارات شهود و مطلعان، تحقیقات یا معاینه محلی و نیابت قضایی انجام می‌ دهند.

تبصره ۲- در مورد صدور قرار اناطه، مرور زمان تعقیب از تاریخ قطعیت رای مرجعی که رسیدگی کیفری منوط به صدور آن است، شروع می‌ شود.

ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی

در جرایم تعزیری قابل گذشت هرگاه متضرر از جرم در مدت یک‌ سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم، شکایت نکند، حق شکایت کیفری او ساقط می‌ شود مگر اینکه تحت سلطه متهم بوده یا به‌ دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد که در این صورت مهلت مزبور از تاریخ رفع مانع محاسبه می‌ شود. هرگاه متضرر از جرم قبل از انقضای مدت مذکور فوت کند و دلیلی بر صرف‌ نظر وی از طرح شکایت نباشد هر یک از ورثه وی در مهلت شش ماه از تاریخ وفات حق شکایت دارد.

تبصره - غیر از مواردی که شاکی تحت سلطه متهم بوده، در صورتی به شکایت وی یا ورثه او رسیدگی می‌ شود که جرم موضوع شکایت طبق ماده (۱۰۵) این قانون مشمول مرور زمان نشده باشد.

ماده ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی

مرور زمان، اجرای احکام قطعی تعزیری را موقوف می‌ کند و مدت آن از تاریخ قطعیت حکم به قرار زیر است:

الف - جرایم تعزیری درجه یک تا سه با انقضای بیست ‌سال
ب - جرایم تعزیری درجه چهار با انقضای پانزده سال
پ - جرایم تعزیری درجه پنج با انقضای ده سال
ت - جرایم تعزیری درجه شش با انقضای هفت سال
ث - جرایم تعزیری درجه هفت و هشت با انقضای پنج سال
تبصره ۱- اگر اجرای تمام یا بقیه مجازات موکول به گذشتن مدت یا رفع مانعی باشد، مرور زمان از تاریخ انقضای آن مدت یا رفع مانع محاسبه می‌ شود.

تبصره ۲- مرور زمان اجرای احکام دادگاه‌ های خارج از کشور درباره اتباع ایرانی در حدود مقررات و موافقتنامه‌ های قانونی، مشمول مقررات این ماده است.

ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی

هرگاه اجرای مجازات، شروع ولی به هر علت قطع شود، تاریخ شروع مرور زمان، تاریخ قطع اجرای مجازات است و در مواردی که بیش از یک نوبت قطع شود شروع مرور زمان از تاریخ آخرین انقطاع است مگر اینکه اجرای مجازات بر اثر رفتار عمدی محکوم‌ قطع شده باشد که در این صورت مرور زمان اعمال نمی‌ شود.

ماده ۱۰۹ قانون مجازات اسلامی

جرایم ذیل مشمول مرور زمان تعقیب، صدور حکم و اجرای مجازات نمی‌ شوند:

الف- جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور

ب- جرایم اقتصادی شامل کلاهبرداری و جرایم موضوع تبصره ماده (۳۶) این قانون با رعایت مبلغ مقرر در آن ماده

پ- جرایم موضوع قانون مبارزه با مواد مخدر