اثرات ایراد امر قضاوت شده در مراحل مختلف دادرسی

_{^{پاسخ – تاثیر ایراد امر مختومه یا قضاوت شده در مراحل مختلف دادرسی چیست ؟}}

• ایراد در آيین دادرسی مدنی به معنی اشکالی است که يکی از اصحاب دعوا میتواند بر خود دعوا، قاضی، طرف مقابل، صلاحیت دادگاه و نماينده طرف مقابل بگیرد.
• ايرادات دادرسی به چند دسته تقسیم میشوند:

1- ایراداتی که سبب می گردد دعوا از یک مرجع به مرجع دیگر برود، به عبارت دیگر ایراداتی که موجب تغییر مرجع رسیدگی می شود؛ مانند ایراد عدم صلاحیت ذاتی و ایراد عدم صلاحیت محلی.
2- ایراداتی که موجب میشوند يک مانع موقتی در جريان رسیدگی ايجاد شود. پس از رفع اين موانع رسیدگی مجدداً ادامه پیدا میکند. مانند ایراد عدم اهلیت و ایراد عدم احراز سمت.
3- ایراداتی که باعث ايجاد يک مانع دائمی در جريان رسیدگی به دعوا میگردد. مانند ایراد امر قضاوت شده.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

^{_{1- ایراد قبل از صدور حکم بدوی (ماده 84)}}

مطابق بند شش ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که "دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد" موضوع مشمول قاعده اعتبار امر قضاوت شده می گردد و در صورت طرح با قرارد رد دعوا مواججه می گردد. 

شرایط تحقق ایراد امر مختومه

وحدت اصحاب دعوا : منظور از اصحاب دعوا، طرفین دعوا هستتند که در دادرسی دخالت داشته اند. البته اين مسأله به قائم مقامان آنها نیز تسری می يابد.
وحدت سبب : سبب جهتی است که در امور مدنی شخص به خاطر آن طرف دعوا يا در امور کیفری تحت تعقیب قرار میگیرد؛ به عبارت ديگر سبب عمل يا واقعه حقوقی است که بر اساس آن خواهان خود را مستحق در مطالبه میداند. 
وحدت موضوع : منظور از موضوع امری است که حکم دادگاه در مورد آن صادر شده است. 
صدور حکم قطعی
رسیدگی به ايراد امر قضاوت شده يا امر مختومه به وسیله همان دادگاه بدوی که دادخواست به آن تقديم شده و صالح به رسیدگی به اصل دعواست، صورت میگیرد. 
 

_{^{2- ایراد بعد از صدور حکم بدوی و قبل از حکم تجدیدنظر (تجدیدنظرخواهی)}}

مهلت طرح ایراد مختومه تا پایان اولین جلسه رسیدگی است مگر اینکه سبب ایراد متعاقبا حادث گردد. بنابراین اگر ایراد تنها در صورتی در مرحله تجدیدنظر وارد است که سبب ایراد بعدا حادث گردد.

البته باید توجه نمود در صورت وجود سبب ايراد و سکوت طرفین در صورتی که ايراد مربوط به نظم عمومی باشد دادگاه مکلف است حتی اگر طرفین نسبت به آن سکوت نمايند رأساً نسبت به بررسی آن اقدام نمايد.

_{^{3- ایراد بعد از صدور حکم قطعی (اعاده دادرسی)}}

اعاده دادرسی يـک راه استثنايی است كـه هـدف آن بـازبينی مجـدد دعـوايی اسـت كـه يـک مرتبـه مـورد رسـيدگي قرارگرفته و رأی قطعی در مورد آن صادر شده است و ديگر هيچ راه عادی بـرای شـكايت از آن وجود ندارد.

یکی از جهات اعاده دادرسی در امور مدنی شامل مورد زیر می باشد:
حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون انکه سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.

_{^{4- ایراد بعد از اجرای حکم (اعاده به وضع سابق و جبران خسارت)}}

در صورت نقض حکم اعاده به وضع سابق مطابق ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی صورت می گیرد. مطابق این ماده هر‌گاه حکمی که به موقع اجرا گذارده شده بر اثر فسخ یا نقض یا اعاده دادرسی به موجب حکم نهایی بلااثر شود عملیات اجرایی به‌دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا بر می‌گردد و در صورتی که محکوم به عین معین بوده و استرداد آن ممکن نباشد دادورز (‌مامور اجرا) ‌مثل یا قیمت آن را وصول می ‌نماید. ‌

اعاده عملیات اجرایی به دستور دادگاه به ترتیبی که برای اجرای حکم مقرر است بدون صدور اجراییه به عمل می ‌آید.لازم به ذکر است اعاده به وضع سابق نياز به تقديم دادخواست و اقامه دعو ندارد اما جبران خسارت نیازمند اقامه دعوی می باشد.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

^{_{مستندات قانونی - ایراد امر مختومه در مراحل دادرسی}}

ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی
در موارد زیر خوانده می‌تواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند:
۱- دادگاه صلاحیت نداشته باشد.
۲- دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلا اقامه شده و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد.
۳- خواهان به جهتی ازجهات قانونی از قبیل صغر، عدم رشد، جنون یا ممنوعیت از تصرف دراموال در نتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد.
۴- ادعا متوجه شخص خوانده نباشد.
۵- کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت و سمت او محرز نباشد.
۶- دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد.
۷- دعوا بر فرض ثبوت اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبه بدون قبض.
۸- مورد دعوا مشروع نباشد.
۹- دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد.
۱۰- خواهان در دعوای مطروحه ذی نفع نباشد.
۱۱- دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.
ماده ۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی
ایرادات و اعتراضات باید تا پایان اولین جلسه دادرسی به عمل اید مگر اینکه سبب ایراد متعاقبا حادث شود.

ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی 
نسبت به احکامی که قطعیت یافته ممکن است به جهات ذیل درخواست اعاده دادرسی شود :
۱- موضوع حکم مورد، ادعای خواهان نبوده باشد.
۲- حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.
۳- وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد.
۴- حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون انکه سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.
۵- طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثربوده است.
۶- حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن انها ثابت شده باشد،
۷- پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست اید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و درا ختیار متقاضی نبوده است.
ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی
هر‌گاه حکمی که به موقع اجرا گذارده شده بر اثر فسخ یا نقض یا اعاده دادرسی به موجب حکم نهایی بلااثر شود عملیات اجرایی به‌دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا بر می‌گردد و در صورتی که محکوم به عین معین بوده و استرداد آن ممکن نباشد دادورز (‌مامور اجرا) ‌مثل یا قیمت آن را وصول می‌نماید. ‌اعاده عملیات اجرایی به دستور دادگاه به ترتیبی که برای اجرای حکم مقرر است بدون صدور اجراییه به عمل می‌آید.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما