پس گرفتن خودرویی که به امانت داده شده و بعد به فروش رسیده

_{^{پاسخ – آیا می توانم پس از خیانت در امانت و فروخته شدن خودرو خود را پس بگیرم ؟}}

• جرم خیانت در امانت موضوع ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی شامل رفتار خائنانه امین در تصاحب مال امانی متعلق به شخص دیگر می باشد که در واقع باید آن را جرم خیانت در امانت به معنای اخص دانست جرم مذکور مستلزم وجود قبلی این شرایط است : وجود قرارداد قبلی ، تسلیم شی و استرداد مال.
• وجود قرارداد  قبلی از اولین شرایط تحقق جرم خیانت در امانت است با وجود این نباید در خیانت در امانت منحصرا و مستقیما به دنبال کیفیت ضمانت اجرای ناشی از عدم اجرای قرارداد (رابطه حقوقی) بود. جرم مزبور اساسا مبتنی بر لطمه و زیان غیر موجه بر مالکیت یا تصرف دیگری بر مال یا شئ امانی است که از طریق تصاحب تلف استعمال یا مفقود کردن مال یا چیزی که از طرف مالک یا متصرف قانونی آن به طور موقت به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به بزهکار سپرده شده است، واقع می شود.
• طبق نص ماده مذکور لازم است که تسلیم شی منحصرا در اثر عقد یا قراردادی از همان عقود مذکور در ماده ۶۷۴ مجازات اسلامی یا ناشی از حکم قانون گذار باشد. اما اگر منشا تعهدات در اموال امانی خارج از قرارداد در اختیار کسی قرار بگیرد و شخص مال را تصاحب یا تلف یا استعمال کند چنین عملی بزه خیانت در امانت نیست در این مورد رای قدیمی شعبه پنجم دیوان عالی کشور به شماره ۱۴۵۱ مورخه ۱۳۱۷ نیز اعلام دارد «تصرف مال گم شده خیانت در امانت محسوب نمی شود …..»
• همچنین احکام شماره ۱۴۸ مورخ ۱۳۲۴ و ۷۳۲ مورخه ۱۳۲۹ شعبه دوم دیوان عالی کشور نیز حاکی از همین قضیه است.
• جرم فروش مال غیر تعدی به اموال دیگران با روش های متقلبانه نسبت به حق مالکیت دیگران است که این جرم با انتقال حقوقی (عمل حقوقی) انجام خواهد گرفت ؛ قانونگذار در ماده ۱ قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر تصریح دارد و می گوید بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند و علم به اینکه مال غیر است؛
• از گزاره اول چنین بر می آید که منظور از دیگری شخصی غیر از مالک است و بنابراین شامل انتقال دهنده نیز می گردد. از سوی دیگر با تفسیر ماده قانونی به نفع متهم باید گفت که منظور از دیگری شخصی غیر از انتقال دهنده است . با پذیرش این نظر اگر کسی مال غیر را به خود انتقال دهد مشمول عنوان انتقال مال غیر نمی شود؛ ولی رفتار وی تحت عنوان تحصیل مال از طریق نامشروع ماده ۲ قانون تشدید قرار میگیرد.
• همچنین منظور قانونگذار از انتقال ، انتقال حقوقی است نه فیزیکی و مادی.
• البته ممکن است انتقال مال غیر با معاملات فضولی اشتباه گردد که وجه تمایز آنها در این است که در علم انتقال دهنده به مستحق للغیر بودن مال و نداشتن سمت قانونی در انتقال است؛ به عبارت دیگر سوء نیت انتقال دهنده به ایراد ضرر به غیر است. همچنین در جرم انتقال مال غیر برخلاف کلاهبرداری اثبات حیله و تقلب و یا اثبات ضرر دیگری غیر از نفس انتقال مال غیر ضرورت ندارد.
• نکته بسیار مهم در احراز هر جرمی وجود عناصر روانی و مادی جرم است که در صورت عدم احراز جرمی اتفاق نیفتاده است و اصل برائت همچنان پابرجاست؛ داشتن سوء نیت و از روی عمد بودن فروش مال دیگران، رکن معنوی و روانی این جرم را تشکیل می دهد. یعنی شخص انتقال دهنده، باید در ابتدا قصد فروش مال غیر را داشته باشد، سپس اقدام به فروش آن کند. ولی شخصی که بدون قصد و نیت و سهوا مال دیگری را به فروش برساند، مجازاتی متوجه وی نخواهد بود.
• به عبارتی مالک باید زیان دیده شود. از این رو این عمل باید با سوء نیت انجام شود و ضرر و زیان به وجود آمده را شخص مرتکب ایجاد کرده باشد و آن را از روی اراده و نه بالاجبار انجام داده باشد. با این شرایط می توان جرم فروش مال دیگران را ثابت کرد و علیه مرتکب این عمل، شکایت و اقامه دعوی کرد.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص پس گرفتن خودروی امانی}}

♦  جرم خیانت در امانت از جمله جرایم مقید است و این جرم زمانی اتفاق خواهد افتاد که امین از استرداد مال امانی خودداری کند و این استنکاف خود اماره ای است بر ارتکاب جرم و هم ید امانی او به ید ضمانی تبدیل خواهد شد و هم اینکه این عمل قبیح جرم انگاری شده است؛ یعنی اماره ای است بر تصاحب و عنصر مادی جرم محرز است.

♦   اما علاوه بر عدم استرداد مالی امانی وی مال امانی را به غیر انتقال داده است و این خود عنوان مجرمانه دیگری است که در متن بالا ابعاد آن توضیح داده شده است. شما ابتدا باید ابطال قرارداد فی مابین امین و ثالث را از دادگاه حقوقی بخواهید و در ادامه در دادگاه کیفری به عناوین مجرمانه ای که ارتکاب یافته است رسیدگی کنید.

_{^{مستندات قانونی - استرداد ممال امانی}}

ماده 1 قانون راجع به انتقال مال غیر
کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار‌محسوب و مطابق ماده ۲۳۸ قانون عمومی محکوم می‌شود. ‌و همچنین است انتقال‌گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.‌اگر مالک از وقوع معامله مطلع شده و تا یک ماه پس از حصول اطلاع اظهاریه برای ابلاغ به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره ثبت‌اسناد یا دفتر بدایت یا صلحیه یا یکی از دوائر دیگر دولتی تسلیم ننماید معاون جرم محسوب خواهد شد
- هر یک از دوائر و دفاتر فوق مکلفند در‌ مقابل اظهاریه مالک رسید داده آن را بدون فوت وقت به طرف برسانند.

ماده ۶۷۴-قانون مجازات اسلامی تعزیرات-
 هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما