چگونگی اثبات بدهکار نبودن بابت چک صادر شده

_{^{چطور می شود ثابت نمود صادرکننده بابت چک بدهکار نیست ؟}}

• وفای به عهد یعنی مدیون دین خود را ادا کند به مفهوم اعم هر تعهدی که انجام شود وفای به عهد است. در نظام حقوقی ایران اصل عدم بخشش در اعطای مال به دیگری یا به تعبیر دیگر وفای به عهد به اجماع تمام حقوقدانان رسیده است.
• نظر دکتر شهیدی آن است که باید قائل به تفکیک شد و باید دید موضوع وفای به عهد چیست. اگر عین معین باشد ماهیتاً واقعه حقوقی است که دکتر شهیدی به آن عمل قضایی میگویند.اگر کلی فی الذمه باشد ماهیتاً ایقاع است. 
• از نظر دکتر کاتوزیان ماهیت وفای به عهد به طور کلی واقعه حقوقی است.
• تنها در یک مورد ماهیت وفای به عهد عقد است آن هم در قولنامه است که قولنامه تعهد به انتقال وعده بیع است و از آنجا که وفای به عهد در قولنامه انعقاد عقد بیع می باشد ماهیتا وفای به تعهد ناشی از قولنامه -انعقاد بیع- عقد است.
• ماده 265 قانون مدنی اصل را بیان کرده است و این ماده می گوید هر کس مالی به دیگری بدهد ظاهر در عدم تبرع است بنابراین اگر کسی چیزی به .دیگری بدهد بدون اینکه مقروض آن چیز باشد می تواند استرداد کند
• نکته اصلی سوال در این است که حال اختلاف در این است که اگر شخصی مالی را به دیگری بدهد به عنوان وفای به عهد می دهد یا اینکه قرض داده و اگر مدعی استرداد آن مال شود باید چه تصمیمی اتخاذ کرد.پس اختلاف در دعوای استرداد است.
• طبق رویه قضایی در دادن مال به دیگری ظاهر در عدم تبرع است یعنی ظاهر در وفای به عهد است پس هرکس مالی را به دیگری میدهد وفای به عهد کرده است و برای استردادش باید عدم مدیونیت خود را ثابت کند.مثلا شخص میتواند با اثبات وجود اشتباه در پرداخت عدم مدیونیت خود را ثابت کند. 
• نکته بسیار مهم در این مسئله این است که  وجود چک، در دست دارنده اماره مدیون بودن صادر کننده چک است و استرداد آن نیاز به اثبات برائت ذمه دارد، به عنوان مثال چنانچه بابت و دلیل صدور چک مشخص نباشد اصل بر بدهکاری صادر کننده است لیکن چنانچه در متن چک ذکر شده باشد، بابت تضمین حسن اجرای قرارداد در این صورت صادر کننده بدهکار محسوب نمی شود و چنانچه خواهان همان طرف قرارداد باشد، باید اثبات نماید که خوانده مفاد قرارداد میان آن دو را نقض نموده است.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب بدر خصوص اثبات عدم بدهکاری صادرکننده چک}}

♦  رای شماره 311 مورخ 1369/6/8 شعبه 24 دیوان عالی کشور بیان دارد که چنانچه بابت و دلیل صدور چک مشخص نباشد اصل بر بدهکاری صادر کننده ( یعنی شما) است لیکن چنانچه در متن چک ذکر شده باشد که که به طور مثال برای تضمین است در این صورت صادرکننده بدهکار محسوب نمی شود و خواهان یا دارنده چک باید اثبات نماید که خوانده (شما) مفاد قرارداد میان آن دو را نقض نموده است.که این فرض در مورد شما کاملا رد می شود.
♦  در نتجیه در خصوص پرسش شما باید گفت متاسفانه همسر شما راهی جز پرداخت مبلغ چک ها و پرداخت بدهی را ندارد چرا که در اصدار اسناد تجاری اصل بر مدیون بودن صادر کننده چک می باشد.

♦  همسر شما پس از پرداخت بدهی می تواند با توسل به شهادت شهود رابطه خود با آن شخص را اثبات نموده و اقدام به مطالبه وجوه پرداختی بابت چک ها بنماید.

_{^{مستندات قانونی - اثبات بدهکار نبودن بابت چک}}

ماده 265 قانون مدنی
 این ماده می گوید هرکس مالی به دیگری بدهد ظاهر در عدم تبرع است بنابراین اگر کسی چیزی به .دیگری بدهد بدون اینکه مقروض آن چیز باشد می تواند استرداد کند.

ماده 267 قانون مدنی
 ایفاء دین از جانب غیر مدیون هم جایز است اگر چه از طرف مدیون اجازه نداشته باشد ولیکن کسی که دین دیگری را ادا میکند اگر بااذن باشد حق مراجعه به او دارد و الا حق رجوع ندارد.