_{^{رابطه نفقه و تمکین}}

در اصطلاح عرفی و حقوقی، تمکین عبارت است از برآوردن تمام نیازهای شوهر و اجابت کردن خواسته‌های شرعی او، به جز در موارد بیماری و خلاف شئون اخلاقی و مغایر با سلامت و روح زن است.یکی از موارد دیکر تمکین، اقامت در خانه شوهر است که همانطور که گفته شد به مجرد عقد، زوجه مستحق نفقه نخواهد بود بلکه برای استحقاق نفقه تمکین کامل زوجه شرط است مگر اینکه در ضمن عقد شرطی غیر از آن شده باشد که زن در خانه دیگری زندگی کند و نفقه دریافت کند.

همچنین زنی که بدون دلیل و بدون موافقت شوهر، خانه را ترک کند، حتی اگر در خانه خویشان نزدیک مثل پدر اقامت داشته باشد، در چنین شرایطی مرد می‌تواند از پرداخت نفقه امتناع کند.

زنی که بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، ناشزه یعنی نافرمان نامیده می‌شود. در این صورت مرد علاوه بر اینکه می‌تواند از دادن نفقه امتناع کند، می‌تواند زن را طلاق داده و همسر دیگری اختیار کند.
 

_{^{آیا در عقد منقطع (موقت) زوجه حق انفاق دارد؟}}

در عقد منقطع شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست مگر اینکه شرط شده باشد یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.

_{^{نفقه زن مطلقه}}

نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد اما اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

_{^{نفقه زن در ایام عده وفات}}

بر اساس ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی، در ایام عده‌ وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده‌ آنان است (در صورت عدم پرداخت) تأمین می‌شود.بر طبق این ماده که قبل از سال 1381، تفاوت‌هایی با ماده فعلی داشت و اصلاحاتی در خصوص آن انجام شد، زن پس از مرگ شوهرش نفقه دریافت می‌کند و این نفقه در صورتی که مرد، خود دارایی داشته باشد، از دارایی او و در غیر این صورت از اموال اقارب که پرداخت نفقه بر عهده آنها است تامین خواهد شد.

نفقه حق زن است و قانون ایران در این باره به شدت سختگیری کرده؛ چرا که در صورت عدم پرداخت نفقه ممکن است زن دچار عسر و حرج شده و به فساد گرفتار شود. لذا بر اساس ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی، زن می‌تواند در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه به محکمه رجوع کرده و شکایت کیفری و نیز دادخواست حقوقی ارایه کند که در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم می‌کند. طبق قانون اگر در صورت شکایت زن، مرد همچنان از دادن نفقه خودداری کرد، زن می‌تواند تقاضای طلاق کند و دادگاه شوهر را مجبور به طلاق دادن زن می‌کند.

_{^{نحوه شکایت کیفری نفقه}}

زن در یک برگ عادی شکایت خود را نوشته و آن را به دادگاه ارائه می‌دهد. در این صورت به شکایت وی به سرعت رسیدگی می‌شود و مرد ملزم و محکوم به پرداخت نفقه خواهد شد و اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، به زندان اعزام می‌شود.البته لازم به ذکر است که نفقه مربوط به زمان حال از طریق کیفری قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته با ارایه دادخواست حقوقی قابل پرداخت است.

بر اساس ماده ۶۴۲ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند، دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌کند.

_{^{شرایط و نکات مهم شکایت حقوقی مطالبه وجه نفقه}}

1- بعد از تهیه ۲ نسخه دادخواست، باید دعوای خود (که ترجیها این دادخواست ها توسط وکیل دادگستری تنظیم شود) را در آن ها قید كند.

2- چون دعوای نفقه مالی است به میزان مبلغ مورد مطالبه، تمبر (معادل ۳ درصد مبلغ مورد مطالبه) الصاق و آن را به دفاتر خدمات قضایی ارائه كند.

3- در این دعوا می توان صدور قرار تأمین خواسته را جهت توقیف اموال زوج درخواست کرد تا در فاصله ی تقدیم دادخواست و صدور رأی شوهر مبادرت به فروش اموال خود نکند.

4- برای اثبات عدم پرداخت نفقه می توان به شهادت شهود و انجام تحقیقات محلی استناد نمود.

5- زوجه می تواند در دادخواست خود هزینه دادرسی را که پرداخت کرده از محکوم علیه (شوهر) مطالبه كند.

6- اگر زنی توان پرداخت هزینه تمبر را نداشته باشد، می تواند ضمن دادخواست مطالبه نفقه، دادخواست اعسار (دادخواست عجز از پرداخت هزینه دادرسی) را به دادگاه ارائه دهد و شاهدان خود را (تنظیم استشهادیه و امضای آن توسط اشخاصی که از وضعیت مالی زن اطلاع دارند) به دادگاه معرفی كند كه در صورت اثبات، از پرداخت هزینه دادرسی معاف می شود.

_{^{چند نکته مهم و جمع بندی مبحث نفقه}}

 مطابق قانون مدنی ایران نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی.

_{^{چگونگی محاسبه میزان نفقه}}

ضابطه موجود در تعیین میزان نفقه بر مبنای شئونات خانوادگی زن و عرف و عادت ساکنان هر منطقه و وضع مالی مرد می باشد و در صورت عدم توافق زوجین در میزان نفقه دادگاه به تعیین میزان آن اقدام می نماید.
 

_{^{شرایط پرداخت نفقه}} 

به محض اینکه عقد ازدواج صورت گرفت و زوجین زندگی زناشویی خود را آغاز کردند شوهر مکلف به پرداخت نفقه است البته زوج در صورتی مستحق نفقه است که از همسر خود تمکین نماید .
ماده 1108  قانون مدنی

هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.
 

_{^{ترک منزل از ناحیه زوجه و تعلیق نفقه}}

زوج وظیفه دارد که در حد توانش منزلی مستقل و متناسب با شئونات زوجه فراهم نماید. حال اگر این منزل از جنبه شئونات اجتماعی مطابق حال زن باشد ولی به سر بردن در آن منزل باعث شود که احتمال ضرر و زیان شرافتی یا بدنی و آزار و اذیت زوجه برود، خروج او از منزل نشوز و عدم اطاعت محسوب نمی گردد و نفقه تا زمان برطرف شدن مشکل به وی تعلق خواهد گرفت .

ماده 1114 قانون مدنی

زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آن که اختیار تعیین منزل به زن داده شود.

ماده 1115 قانون مدنی

اگر بودن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می تواند مسکن جداگانه تعیین کند و در صورت اثبات احتمال ضرر مزبور، دادگاه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.
 

_{^{ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه}}

زنی که همسرش از پرداخت نفقه به وی خودداری می کند هم می تواند شکایت کیفری کند و هم می تواند دادخواست حقوقی ارایه نماید.