^{اعاده دادرسی}

در حقوق ایران اصل بر قطعیت آراء است اما این اصل به صورت کلی مانع تحقق عدالت در دادرسی خواهد بود. بنابراین برای جلوگیری از این امر، قانونگذار طرق شکایت از آراء را در نظر گرفته است که این طرق بنابه به مورد به صورت عادی یا فوق العاده اعمال می گردند و عدالت را محقق می سازند.

از طرق عادی شکایت از آراء می توان به تجدیدنظرخواهی و واخواهی اشاره کرد و از طرق فوق العاده شکایت می توان به فرجام خواهی و اعاده دادرسی اشاره نمود.

هدف از پیش بینی اعاده دادرسی در قانون، تضمین سلامت رای و اعتبار بیشتر آن است و همانطور که از نام آن پیداست در این شیوه، پرونده به دادگاه صادر کننده حکم قطعی برگردانده می شود تا به جهت جدیدی که قبلا در زمان انشای رای وجود نداشته یا از دید قانونگذار پنهان مانده، مجددا رسیدگی نماید.

لازم به ذکر است برای اینکه حکم قطعی قابلیت اعاده دادرسی داشته باشد، لازم است شرایطی وجود داشته باشد. که در صورت وجود این شرایط می توان اعاده دادرسی را تقاضا نمود.

^{شرایط داشتن قابلیت اعاده دادرسی حکم}

1-  اعاده دادرسی مختص احکام (نه قرارها) است و البته احکامی که به صورت قطعی از سوی دادگاه (و نه داور) صادر شده باشند. به عبارت دیگر تا زمانی که فرصت تجدیدنظر یا واخواهی وجود دارد باید از طریق تجدید نظر یا واخواهی (بنا به مورد) اقدام نمود.

2-  قاضی رسیدگی کننده به دادخواست اعاده دادرسی تنها به جهتی که در دادخواست قید شده رسیدگی می نماید. جهات اعاده دادرسی نیز محدود به 7 مورد است که قانونگذار در ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی به صورت صریح به ذکر آنها پرداخته است، بنابراین همان گونه که ملاحظه می شود برخلاف مرحله تجدید نظر و فرجام، قانونگذار به محدودیت موضوع دعوا در قابلیت اعاده دادرسی نظر نداشته است. بلکه به محدودیت جهات اعاده دادرسی پرداخته. ضمن اینکه آن را محدود به احکام قطعی نموده است.

^{جهات اعاده دادرسی}

1) موضوع حکم مورد ادعای خواهان نبوده باشد.

2) حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.

3) وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا مواد متضاد باشد.

4) حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون آن که سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.

5) طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است.

6) حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم، جعلی بودن آنها ثابت شده باشد.

7) پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است.

^{مطالب مرتبط با اعاده دادرسی :}

4- راه های اعتراض به رأی دادگاه ، واخواهی، تجدیدنظر، فرجام

1- لایحه اعتراض به قرار منع تعقیب و تصمیم دادگاه

3- اعاده دادرسی در قوانین كیفری - وکیل کیفری

2- مفهوم و کاربردهای تامین دلیل و حفظ دلایل

3- متن دادخواست اعتراض ثالث اجرایی