^{ویژگی های چک کیفری و حقوقی}

• در مورد چک کیفری علاوه بر این که می توان وجه چک را دریافت کرد، صادرکننده چک هم به مجازات حبس محکوم می شود اما در مورد چک حقوقی تنها می توان وجه چک را دریافت داشت و مجازات صادرکننده چک بلامحل ممکن نیست.
• نوع چک علاوه بر تعیین وجود مجازات یا عدم وجود مجازات تعیین کننده سرعت رسیدگی و نحوه رسیدگی هم هست. چک کیفری سریع ر از چک حقوقی به نتیجه می رسد و دارنده چک در صورت شکایت کیفری سریع تر به پول خود می رسد و درگیر آیین دادرسی پیچیده دادخواست حقوقی نمی شود.
• اما فرصت برای شکایت کیفری محدود است.
• در مورد چک حقوقی همیشه می توان دادخواست مطالبه وجه داد و همانند دیگر طلب ها به شکل حقوقی پیگیری کرد. اما در مورد چک کیفری لازم است که دو فرصت زمانی شش ماهه رعایت شود تا بتوان شکایت کیفری در مورد چک انجام داد.
• طبق ماده 11 قانون صدور چک، دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور چک فرصت دارد که آن را به بانک برده و برگشت بزند و از بانک گواهی عدم پرداخت بگیرد و اگر این مهلت تمام شود دیگر چک قابل تعقیب کیفری نیست.
• همچنین دارنده چک تا شش ماه پس از صدور گواهی عدم پرداخت از بانک فرصت دارد تا علیه صادرکننده چک شکایت کیفری انجام دهد. اگر برگشت زدن چک و شکایت کیفری در این دو مهلت تعیین شده انجام نشود دیگر امکان شکایت کیفری وجود ندارد و تنها می توان از راه دادخواست حقوقی طلب خود را دریافت داشت.
• البته دلایلی که می توان بر اساس آنها چک را برگشت زد از جمله این موارد است: پول نقد به اندازه کافی در حساب نباشد، صاحب حساب به بانک دستور عدم پرداخت داده باشد، چک به درستی تنظیم نشده باشد به طور مثال در مندرجات چک اختلاف وجود داشته باشد یا خط خوردگی در چک باشد و یا اینکه امضاء درج شده در چک با امضاء موجود در بانک مطابقت نداشته باشد و به این شکل حساب مسدود شده باشد.
• جهت اقدام برای شکایت کیفری دارنده چک در صورتی که در مهلت مقرر به بانک مراجعه کند و چک نقد نشود باید چک را برگشت زده و یک گواهی عدم پرداخت که دربرگیرنده مشخصات چک و مشخصات صادرکننده چک و دلیل عدم پرداخت است و با استناد به این گواهی می تواند شکایت خود را در دادسرا مطرح کند.
• اکنون دارنده چک می تواند در مهلت شش ماهه ای که قبلا ذکر شد با در دست داشتن دو کپی از پشت و روی چک و دو کپی از گواهی عدم پرداخت، اصل چک و کارت شناسایی در مرجع قضایی محل، کپی ها را برابر با اصل کند و شکایت خود را تنظیم کرده به همراه مدارک به دادسرای محل مراجعه کرده و شکایت کیفری را مطرح کند.

^{مجازات صادرکننده چک کیفری}

ماده 7 قانون صدور چک بیان میدارد که :

• اگر مبلغ درج شده در چک از ده میلیون ریال کمتر باشد حداکثر به شش ماه حبس محکوم می شود
• اگر وجه چک بین 10 تا 50 میلیون ریال باشدمجازات صادرکننده چک شش ماه تا یک سال حبس است.
• اگر وجه چک بیشتر از 50 میلیون ریال باشد مجازات صادرکننده یک تا دو سال حبس است و همچنین به مدت دوسال از داشتن دسته چک محروم خواهد بود.
• صادرکننده اگر با آگاهی از مسدود بودن حساب بانکی خود اقدام به صدور چک نماید به حداکثر میزان مجازات های ذکر شده محکوم خواهد شد.

^{مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت}

راه دیگری برای دریافت طلب وجود دارد که می توان در هرصورت از آن طریق اقدام کرد به خصوص زمانی که مهلت ذکر شده تمام شده باشد و یا چک شرایط کیفری شدن را دارا نباشد. چک در حکم سند لازم الاجراست بنابراین می توان به اجرای ثبت مراجعه کرد و از طریق صدور اجراییه اقدام به دریافت وجه چک نمود. در این صورت دارنده چک پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، این گواهی را به همراه اصل چک جهت صدور اجراییه به اجرای ثبت اسناد محل می برد. البته در این صورت نیاز است که مبلغی را بابت حق الاجرا نزد صندوق اجرای ثبت بگذارد و اگر مالی را از صادرکننده چک به غیر از مستثنیات دین می شناسد معرفی کند. 

^{مطالب مرتبط با چک برگشتی - بلامحل :}

1- بهترین راه مطالبه وجه چک

2- آشنایی با شکایت و جرم چک بلامحل

3- موارد دفاع متهم از اتهام صدور چک بلامحل

4- متن شکایت - شکواییه چک بلا محل - چک برگشتی